Kleding uit Bali; Van traditionele technieken tot moderne merken

De laatste jaren denken veel mensen bij Bali vooral aan yogi’s, coaches, digital nomads en cryptobro’s. Zonde, want het eiland is zo veel meer dan dat. Bali barst van de eeuwenoude tradities, gebruiken en historie.

Nu steeds meer slow merken worden opgericht vanuit het eiland, leek het ons een goed idee om eens te kijken hoe de kledingindustrie op Bali er uit ziet.

Een stukje geschiedenis van Bali

Als Nederlanders, zijn we helaas verantwoordelijk voor pijnlijke feiten in de geschiedenis van Bali. Indonesië, waardonder Bali, is een tijd lang een kolonie geweest van Nederland en dat ging er absoluut niet altijd vredelievend aan toe. Om maar een voorbeeld te noemen; in de periode tussen 1945 en 1949 martelden Nederlanders Indonesiërs stelselmatig in martelkampen op Bali en meer dan 100.000 Indonesiërs kwamen in die periode om door geweld.

Naast de vele machstrijden die op en om het eiland gestreden zijn, gaat de geschiedenis van Bali gelukkig over veel meer dan alleen bloedvergieten. Een aspect waar je de rijke historie van Bali terugziet is in het textiel.

In deze blog delen we daar een hele beknopte samenvatting over. De textielindustrie in Bali is namelijk zeer uitgebreid!

Authentiek Balinees Textiel

Net als andere Indonesische eilanden, heeft Bali een diepgewortelde textielgeschiedenis. Bali is een spiritueel eiland en textiel speelt daarin een belangrijke rol. Zo worden eigenschappen toegedicht aan verschillende kleuren, patronen en motieven die kunnen beschermen bij kwalen, ziektes en ongeluk.

Er is veel overlap tussen textiel op Bali en andere Indonesische eilanden. Vooral met het buureiland Java kent Bali veel overlappende tradities. Na de val van het Majapahit Koninkrijk in de 15e eeuw verhuisden namelijk veel aristocraten van Java naar Bali, waarbij ze dus ook hun tradities en weeftechnieken overbrachten.

Omdat over de geschiedenis van textiel op Bali erg veel te vertellen valt, lichten we in deze blog enkel een paar begrippen uit die verweven (pun intended) zijn met de textielindustrie op Bali.

Ikat

Ikat is textiel met ingeweven motieven. In plaats van dat een print op textiel wordt gedrukt, wordt de print tijdens het weven in het materiaal gewoven. De techniek is eeuwenoud en afkomstig uit Zuidoost- en Centraal Azië.

Geringsing

Geringsing is een dubbel geweven kleed wat zijn origine vindt in het Zuidoosten van Bali. Het kleed wordt belangerijke spirituele eigenschappen toegedicht, met name gericht op gezondheid.

Poleng

Poleng is een zwart-wit geruit textiel dat fungeert als een spirituele barrière. Het staat voor bescherming en niet alleen bomen en standbeelden worden in het textiel gebonden, ook de dorpswachters (pecalang) dragen het. Traditioneel geweven Poleng kan wel een maand duren om te maken; ookal lijkt het simpel zwart-wit, als je goed kijkt zie je maarliefst vier verschillende kleurnuances.

Prada

Prada (ookwel: Parada) is een luxueze techniek waarbij bladgoud of goudkleurig geverfde draden mee worden geweven in het textiel. Het is een kostbare techniek en stond vroeger symbool voor rijkdom en status binnen de Balinese cultuur. Inmiddels wordt er vaak een synthetisch alternatief gebruikt voor het bladgoud, waardoor de stof iets betaalbaarder is.
Wij vragen ons af; denk je dat het alombekende modehuis de naam aan dit textiel dankt?

Kebaya

De kebaya is een traditioneel bovenkledingstuk, vaak gemaakt van stoffen zoals fluweel, katoen of kant en soms versierd met borduurwerk. Het heeft een kenmerkende kraag die doorloopt naar de voorkant, waar het wordt vastgezet met knopen, spelden of een broche (kerongsang). De kebaya wordt meestal gedragen met een sarong of kain, een lange doek die om de taille wordt gewikkeld en soms wordt vastgezet met een riem (tali pinggang) of een cumberbund (stagen).

Natuurlijke verftechnieken

Behalve weeftechnieken, heeft Bali ook bijzondere verftechnieken voor textiel. Zo wordt er al van oudsher gebruik gemaakt van indigo en boomschors om textiel op een natuurlijke manier te kleuren.

Textielindustrie op Bali

De textielindustrie op Bali kenmerkt zich door veel kleinere weefgroepen, vaak werken daar meerdere generaties van een familie. Het feit dat er relatief veel vaardige mensen beschikbaar zijn in de kledingindustrie gecombineerd met de focus op duurzaam textiel (denk aan biologisch katoen), maakt Bali steeds populairder voor kledingmerken.

Extra aantrekkelijk is dat veel werkplaatsen in kleine oplages produceren, waardoor merken dus niet meteen gigantische hoeveelheden hoeven te bestellen.

Kleding geproduceerd op Bali

Een voorloper die onder eerlijke omstandigheden produceert op Bali? The Driftwood Tales! Oprichtster Tirzah woont al jaren op het eiland en werkt samen met een lokale kledingfabriek en een koppel om (een deel van) de collectie te maken.

Meer weten over Tirzah en The Driftwood Tales? In deze blog stelt ze zich vertelt ze over haar ervaring om van een baan in de marketing een slow fashion merk op te richten vanuit Bali!