Nike en Duurzaamheid: Zo Duurzaam zijn je Sportkleding en Sneakers

Nike is één van de bekendste merken ter wereld en ook wij zwijmelden vroeger weg bij de nieuwste Air Max’s.

Behalve klassieke sneakers als de Airforce 1, Air Max en de door Ronaldinho bekende Tiempo Legends, is Nike voor veel mensen het eerste merk waar ze aan denken bij sportkleding. 

Maar hoe duurzaam is Nike nou eigenlijk?

In deze blog bekijken we de impact van het merk zowel op het gebied van milieuvriendelijkheid als mensenrechten.

Hoe eerlijk en maatschappelijk verantwoord is Nike?

Nike’s sweatshop schandalen

Het merk heeft nogal een geschiedenis aan wanpraktijken. Soms deden ze daar wat aan, maar vaak werden ze een paar jaar later opnieuw beschuldigd van vergelijkbare problemen. Een aantal voorbeelden:

• Nike’s sweatshop schandaal in de 90s - Hoewel het merk al sinds de jaren 70 gelinkt wordt aan sweatshops, ontstand er pas in 1991 publieke verontwaardiging over. Jeffrey Ballinger, een Amerikaanse arbeidsactivist, publiceerde toen een rapport over hoe Indonesische fabrieken die voor het merk produceerden onveilige arbeidsomstandigheden, lonen onder het minimumloon en zelfs kinderarbeid verborgen hielden.
  
  
• 2011: De documentaire “Behind the Swoosh” - Met Nike’s sweatshops als case study documenteert de korte film de scheve machtsverhoudingen en onderdrukking in ontwikkelingslanden.
  
  
• 2017: Nike stopt samenwerking met Workers Rights Consortium - Ondanks dat de meeste merken na het instorten van Rana Plaza in 2015 zich juist actiever gingen inzetten voor betere controles van de arbeidsomstandigheden in hun supply chain, deed Nike juist het omgekeerde. Het merk stopte de samenwerking met WRC, waardoor onafhankelijke externe partijen geen toezicht meer konden houden op hun leveranciers.
  
  
• 2020 - 2022: Problematisch gedrag tijdens de pandemie – Nike kwam opnieuw onder vuur te liggen omdat het weigerde 2,2 miljoen dollar aan onbetaalde lonen te betalen aan meer dan 4000 kledingarbeiders in Cambodja en Thailand, die tijdens de pandemie werden ontslagen maar wel al het werk hadden gedaan.
  
  
• Nu -  Nike maakt wel enkele details over hun leveranciers bekend, maar naar onze mening niet genoeg. De Fashion Transparency Index geeft Nike dan ook een transparantiegraad van slechts 41-50%.
  
  Daarnaast gaan we er niet in mee dat Nike maatschappelijk verantwoord is, omdat het geen leefbaar loon in de hele toeleveringsketen garandeert. Dit terwijl het merk op veel plekken produceert waar onderbetaling en uitbuiting van kledingmakers veel voorkomt. Gezien de dikke winst van meer dan 20 miljard euro in 2023 lijkt het ons dat er meer geld kan worden geïnvesteerd in het garanderen van betere arbeidsomstandigheden voor de mensen die de producten maken.
      
  Het merk support allerlei mooie projecten en goede doelen, maar op dit moment kan Nike niet overtuigend laten zien dat dat niet over de rug gaat van de mensen die de kleding en schoenen maken.
     

Nike’s support voor vrouwenrechten

Nike staat bekend om zijn sterke campagnes over de empowerment van vrouwen... en toch lijkt de realiteit niet helemaal te passen bij dat imago.

Een aantal voorbeelden?

• Problematische cultuur – In 2018 klaagden twee voormalige vrouwelijke werknemers Nike aan, waarbij ze het merk ervan beschuldigden een cultuur van genderdiscriminatie en zelfs seksuele intimidatie te bevorderen.
• Vrouwelijke atleten benadeeld – Nike probeerde toen atlete Alysia Montaño zwanger werd hun sponsoring en salaris stop te zetten. Ook Allyson Felix, topatlete en destijds goed voor een indrukwekkend aantal gouden medailles, kreeg ineens 70% minder aangeboden toen ze zwanger werd. Nadat de twee atletes samen met Kara Goucher de publiciteit opzochten met hun verhaal, veranderde Nike gelukkig hun zwangerschapsbeleid. Toch vinden wij dat meer lijken op “sorry I got caught” ipv “sorry I did it”.

Het merk zet zich inmiddels met allerlei programma’s en donaties in voor empowerment en inclusiviteit. Toch denken wij dat de grootste winst -nog steeds- te behalen valt in het productieproces; want wat is nu vrouwenempowerment als de vrouwen die je producten maken niet eens een leefbaar lonen hebben?

Nike en dierenrechten

Net als bij de arbeidsomstandigheden is het moeilijk om de waarheid te weten over de dieren die betrokken zijn bij het productieproces van Nike.

Hoewel Nike soms voor gerecycled en veganistisch leer kiest, gebruikt het merk ook wol, dons, zijde en standaard leer, zonder de herkomst ervan te specifiëren.

Wel positief is dat het bedrijf zich onlangs heeft aangesloten bij de Responsible Wool Standard, waarbij mulesing (het verwijderen van stroken huid om parasieten te voorkomen, vaak zonder verdoving) wordt vermeden.

Daarnaast is Nike ook één van de vele ondertekenaars van PETA’s lijst van merken die exotische dierenhuiden verbieden.

Hoe milieuvriendelijk is Nike?

Nike heeft de laatste jaren veel stappen vooruit genomen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen.

Het is bijvoorbeeld één van de oprichters van de Sustainable Apparel Coalition en gebruikt materialen met een lagere impact in sommige van zijn collecties (zoals biologisch of gerecycled katoen, gerecycled leer en gerecycled polyester). 

Het lanceerde ook een refurbished programma met als doel afval te verminderen door hun schoenen een tweede kans te geven.

Klinkt allemaal goed, en zeker voor een bedrijf met zo’n enorme slagkracht als Nike kunnen kleine veranderingen al heel veel positieve impact hebben. 

Toch kleeft er een bijsmaak aan deze initiatieven:

Gebrek aan transparantie

• Niet transparant genoeg – Zoals eerder gezien scoort Nike slechts 41-50% op het gebied van transparantie in de Fashion Transparency Index. Nike stelt bijvoorbeeld veel milieuvriendelijke doelen, maar lijkt niet genoeg bewijs te leveren om aan te tonen dat het bedrijf daar ook daadwerkelijk naartoe werkt.
• Greenwashing – Nike maakt veel milieuvriendelijke claims zonder deze goed te onderbouwen. Zo werden ze onlangs aangeklaagd door een consument in de VS, die opmerkte dat maar 239 van de 2452 producten in de “duurzame” collectie van het merk daadwerkelijk gemaakt is van gerecyclede materialen en meer dan 90% van de collectie gemaakt is van plastic-based materialen.

Dus, is Nike een duurzaam merk?

De wereld van duurzame mode is niet zwart-wit, maar over het algemeen zijn we nog niet overtuigd dat de overkoepelende impact van Nike als positief voor mensen en aarde kan worden gezien. 

Nike lijkt meer toe te werken naar duurzaamheid vanuit milieuvirendelijk perspectief dan een sociaal verantwoord en humanitair perspectief. 

Het merk zal meer aandacht moeten geven aan het garanderen van een leefbaar loon en veilige werkomstandigheden voor iedereen die meewerkt aan hun producten.

Alternatieven waar we wel achter staan?

• Wellicious → sportkleding die volledig biologisch afbreekbaar is
• Iron Roots → plasticvrije sportkleding
• Komrads → een sociaal verantwoord sneakermerk
• Alohas → slow fashion sneakers en kleding gemaakt in Europa

Meer duurzame sportkleding en sneakers vind je in onze catalogus!