Inspirerende vrouwelijke rolmodellen - Vrouw zijn in de tijd van Trump

Het afgelopen weekend gingen wereldwijd meer dan 5 miljoen mensen, voornamelijk vrouwen, de straat op om een punt te maken. Dat mensenrechten niet alleen gelden voor mannen, dat zij zich niet identificeren met de toon en de uitlatingen van de nieuwe Amerikaanse president, dat met het aanvallen van kleine groepen in de samenleving, de bevolking als geheel wordt aangevallen en vooral dat zij niet wachten op verandering van boven, maar zelf in actie zullen komen voor de positieve verandering die zij willen zien in de wereld. Wij vonden dit een mooie aangelegenheid om stil te staan bij de invloed van individuen op het verbeteren van de wereld. Dit doen we niet aan de hand van een lang essay over de geschiedenis, maar door vrouwen te beschrijven waar wij enorm trots op zijn, omdat dankzij hun inspanning de wereld een stukje slimmer, wijzer of eerlijker werd.

Michelle Obama

Michelle Obama groeide op in de South-side van Chicago. Nadat ze haar highschool, waarvoor ze dagelijks 3 uur moest reizen, met zeer goed resultaat afrondde, ging ze naar Princeton. Haar oudere broer had daar ook gestudeerd en toonde dat het ook voor mensen met een donkere huidskleur mogelijk was om daar een diploma te behalen. Echter, toen Michelle daar arriveerde kwam ze terecht in een nieuwe wereld. Ze was niet gewend aan de rijkdom waar mede-studenten mee waren opgegroeid en voelde zich vreemd als één van de weinige studenten met een donkere huidskleur, afkomstig uit het arme zuiden van Chicago. Ze deed een major in sociologie en schreef haar scriptie over “Princeton Educated Blacks and the Black Community”, waarin ze in de introductie schrijft:

“My experiences at Princeton have made me far more aware of my 'blackness' than ever before. I have found that at Princeton, no matter how liberal and open-minded some of my white professors and classmates try to be toward me, I sometimes feel like a visitor on campus; as if I really don't belong. Regardless of the circumstances underwhich I interact with whites at Princeton, it often seems as if, to them, I will always be black first and a student second."

Dit is, ook nu nog, een probleem dat veel hoogopgeleiden met een donkere huidskleur ervaren, vooral omdat procentueel gezien nog maar een klein deel een universitaire diploma heeft. Michelle Obama heeft, nadat ze een tweede studie aan Harvard afrondde, zich keihard ingezet voor de toegankelijkheid van hoger onderwijs voor vrouwen, mensen met een lage economische achtergrond en mensen met een donkere huidskleur. Niet alleen als rolmodel, door het zelf te doen, maar ook door haar invloed als first lady te gebruiken voor initiatieven als Reach Higher (stimuleren van leerlingen om na highschool te kiezen voor een universitaire opleiding), Let Girls Learn (stimuleren van meisjes om naar school te gaan en goed hun best te doen op school) en the National Arts and Humanities Youth Program Award (kinderen in aanraking brengen met kunst en de geesteswetenschappen).

Safia Minney

Safia was 17 jaar oud toen ze school verliet en ging werken bij een communicatiebureau in Londen. Op haar 22e begon ze haar eigen sociale marketing bureau, waarmee ze onder andere samenwerkte met milieubewegingen en kunstgezelschappen. In 1990 verhuisde ze naar Tokyo, waar ze een paar jaar later een NGO opzette, Global Village. Het begon klein met het verspreiden van pamfletten met informatie over het milieu en Fair Trade producten, maar al snel ontstond uit de kennis die ze opdeden over ethisch produceren en de impact van de kledingindustrie op het milieu het merk People Tree. People Tree is een sociaal bedrijf, een mix tussen een ontwikkelingsorganisatie en een regulier bedrijf. Het doel is om de voordelen van zakendoen voor mensen in ontwikkelingslanden te vergroten, zodat zij er ook daadwerkelijk op vooruitgaan. Daarnaast focussen ze ook sterk op milieuvriendelijke productie en proberen ze het gangbare bedrijfsmodel te veranderen. Door de enorme groei van People Tree heeft Safia uiteindelijk ongelooflijk veel mensen boven de armoedegrens getrokken door langdurige relaties met ze aan te gaan, ook al was dat in het begin niet winstgevend.


Photo by Akio Nakamura

Vera Rubin (1928 – 2016)

Vera Rubin werd in 1928 geboren in Philadelphia, in een tijd waarin het voor vrouwen –nog minder dan nu- voor de hand lag om wetenschapper te worden. Ze raakte geobsedeerd door sterren door vanuit haar slaapkamerraam uren naar ze te turen. Hoewel ze goede resultaten haalde op school, zei een middelbare schoolleraar ooit:

“You will be fine in a career as long as you stay away from science. ”.

Toch zette ze door. In haar academische carrière ervoer ze enorm veel nadelen door haar geslacht. Zo kon ze bijvoorbeeld haar master niet aan Princeton doen, omdat vrouwen daar niet werden toegelaten. Daarnaast moest ze vechten om toegang te krijgen tot de telescoop van haar universiteit en kwam het geregeld voor dat ze in de lobby moest vergaderen met collega-wetenschappers van andere instituten, omdat vrouwen simpelweg niet waren toegestaan in hun kantoren. Ondanks dit alles deed ze een enorme ontdekking. Ze keek naar de rotatie van sterrenstelsels en merkte dat de sterren aan de rand van het stelsel veel sneller bewogen dan je op basis van alleen zichtbare materie zou verwachten. Zij was daarmee de eerste die sterke aanwijzingen vond voor het bestaan van onzichtbare materie die invloed heeft op de rotatie van sterrenstelsels. Door haar ontdekking werd ze meerdere keren getipt voor een Nobelprijs, hoewel ze die nooit heeft gekregen. Op 25 december 2016 overleed ze. Ze was een pionier en inspiratiebron voor (vrouwelijke bèta-)wetenschappers, voorbeeld hiervan is dat al haar 4 kinderen een bèta-wetenschappelijke carrière nastreefden.

Aletta Jacobs(1854 - 1929)

Als 8e kind in een joods gezin werd Aletta Jacobs geboren in de provincie Groningen. Na haar middelbare schoolopleiding schreef ze een brief aan minister Thorbecke om haar toestemming te verlenen aan een universiteit te studeren. Hij beantwoorde in een brief gericht aan haar vader dat dit mocht. Ze ging in 1871 geneeskunde studeren aan de Rijksuniversiteit Groningen, als eerste vrouw van Nederland. In eerste instantie mocht ze alleen colleges bijwonen, maar uiteindelijk kreeg ze ook toestemming om tentamens te maken. Zo werd ze de eerste vrouwelijke Nederlandse arts. Na haar studie vertrok ze naar Londen om zich verder te ontwikkelen. Als arts kwam Aletta op voor de rechten van de vrouw: ze opende een praktijk die vrouwen hielp aan voorbehoedsmiddelen, gaf daar gratis spreekuren en organiseerde cursussen. Daarnaast kwam zij in Londen in aanraking met de Suffragettes , een feministische Engelse beweging die streed voor vrouwenkiesrecht en emancipatie. In Nederland stond destijds niet expliciet in de wet dat vrouwen niet mochten stemmen, maar was er een inkomseis die onhaalbaar was voor de gemiddelde vrouw. Omdat Aletta als arts wel genoeg verdiende werd dit veranderd in een expliciete wet die het kiesrecht voor vrouwen verbood. Aletta heeft zich toen als vertegenwoordiger van de eerste feministische golf keihard ingezet om gelijke kiesrechten voor vrouwen te krijgen. In 1919 werd dit doel uiteindelijk gehaald, toen Aletta 68 jaar oud was.

Katherine G. Johnson, Doroty Vaughan en Mary Jackson

Deze 3 wetenschapsters van Afro-Amerikaanse afkomst werkten allen in de West Area Computing Unit van het NASA Langley Research Center. Dat wil zeggen: ze hebben allemaal meegeholpen aan het succes van NASA in de ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en Rusland. Alle drie hadden ze het “nadeel” dat ze niet alleen vrouw, maar ook Afro-Amerikaans waren. In het destijds gesegregeerde Amerika was het voor hun absoluut niet vanzelfsprekend dat zij een universitaire opleiding konden doen, ook al behaalden zij uitmuntende resultaten op school. Neem Katherine Johnson, zij woonde in Greenbier County, West Virginia, waar zwarte studenten niet meer naar school mochten als zij de basisschool hadden voltooid. Zij moest daarom verhuizen naar een andere stad om haar academische carrière voor te kunnen zetten. Daarnaast waren zij allen pioniers op minstens één gebied. Zo was Mary Jackson de eerste donkere, vrouwelijke engineer bij NASA, was Katherine Johnson de eerste Afro-Amerikaanse vrouw op West Virginia University en Dorothy Vaughan haalde op 19 jarige leeftijd haar bachelor diploma in wiskunde, allen waren voorlopers op het gebied van computer science. Het verhaal van de drie wordt beschreven in het boek Hidden Figures, dat afgelopen jaar is verfilmd. Zeker een aanrader!




Hoewel ik nog minstens 10 vrouwen kan bedenken, laat ik het hierbij voor nu. In deze roerige tijden met Trump als nieuwe president van de Verenigde Staten is het belangrijk dat we ons niet uit het veld laten slaan, ook al lijkt onze missie soms hopeloos. Zoals deze vrouwen lieten zien; met doorzettingsvermogen kom je een heel eind!

Project Cece is een verzamelwebsite voor eerlijke en duurzame kleding. Door de leukste merken en winkels op één website te verzamelen maken we het makkelijker om duurzame mode te vinden. Neem eens een kijkje in onze shopsectie!

---